Zasady ortograficzne - powtórka dla klasy 8c

Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.:

rowerzysta - rower,

na komputerze - komputer,

dworzec - dworca

 

Rz piszemy w zakończeniach wyrazów:

-arz

-erz

-mierz

-mistrz np.:

 

bramkarz, pisarz,

harcerz, rycerz,

ciśnieniomierz, Sandomierz,

burmistrz, zegarmistrz

 

Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.:

brzeg, brzoza,

przebój, sprzedawca,

drzewo, modrzew,

trzeba, patrzeć,

grzyb, pielgrzym,

chrzan, chrząszcz,

spojrzeć, ujrzeć,

wrzesień, wrzeciono

 

Wyjątki:

wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto,

 

w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy, np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy

 

Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s

 

np.:

książka - księga,

wstążka - wstęga,

mosiężny - mosiądz,

pieniążek - pieniądz,

drużyna - druh,

watażka - wataha,

każę (coś zrobić) - kazać,

mażę (po czymś) - mazać,

przerażenie - przerazić,

zamrażać - mroźny, mróz,

bliżej - blisko,

niżej - nisko

 

Ż piszemy po literach: l, ł, r, n,

 

np.:

lżej, ulżyć,

małże, małżeństwo,

rżysko, rżenie,

rewanż, oranżada

 

U piszemy w zakończeniach rzeczowników:

 

-un

-unek

-uchna

-uszka

-uszek

-uch

-us

-usia

zwiastun, podarunek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia

 

U piszemy w czasownikach zakończonych na:

 

-uj

-ujesz

-uje

np.: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz, wędruje

 

 

Ó piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a np.:

 

stół - stoły

wiózł - wiozę

trójka - troje

przyjaciółka - przyjaciel

niósł - niesie

siódmy - siedem

skrót - skracać

mówić - mawiać

powtórzyć - powtarzać

 

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ów, np.:

 

Julianów

Tarłów

Opatów

z lasów

chłopców

 

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.:

 

łamigłówka

pocztówka

złotówka

 

Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka.

 

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówna, np.:

 

Nowakówna

Kucówna

 

Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie,ówdzie.

 

 

 Ch piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz

 

np.:

mucha - muszka,

wydmuchać - wydmuszka,

trochę - troszkę,

 

Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, wschód

 

Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch.

 

Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki).

H piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub
w innych wyrazach na: g, ż, z, dz,

 

np.:

wahać się - waga,

druh - drużyna,

błahy - błazen